صحنه هایی از قصاص یک گناهکار

هر روز در حال قصاص شدن هستیم

آنچه از گناهانت را که استغفار می‎کنی، خودت قصاص کرده‎ای و آنچه را هم که استغفار نمی‎کنی، خدا در قالب حوادثی که در زندگی برای تو پیش می‎آورد، قصاص می‎کند.

و لَکُم فِی القِصاصِ حَیوةٌ یا اُولِی الاَلبابِ”: ای صاحبان خردها، برای شما در قصاص، زندگانی و حیات است. حتماً خود شما هم این آیه را با مصادیقی که در طول زندگی از زندگی خود و آدم های اطرافتان دیده اید تأییدمی کند، تصدیق می کنید که در این روزگار، روزی نیست که قصاصی صورت نگیرد و اتفاق نیافتد.
اشتباه نکنید! منظور از قصاص در این مطلب وماً به پای چوبه دار رفتن و اعدام شدن با چوبه دار نیست، روزگار با عکس العمل ها و بازتاب هایی که از رفتارهای آدم ها برایشان به ارمغان می آورد، هر کسی را در جایگاه و شرایطش اگر لازم باشد قصاص می کند.

هر کاری بکنی، نتیجه‎ی آن را می‎بینی؛ معصومین (علیهم السلام) در مورد این واقعیت اجتماعى یك قانون كلى, البته با عبارت هاى گوناگون بیان داشته اند: كما تدین تدان” (1) هر طور جزا دهى، همان طور جزا داده مى شوى. كما تزرع تحصد” (2); هرطور كشت كنى، همان طور درو خواهى كرد.
بنابراین كار خیر در حق دیگرى, نتیجه اش كار خیر دیگرى در حق انسان و یا در حق نزدیكان انسان خواهد بود. همان طور كه كار شر در حق دیگرى نتیجه اش كار شر در حق انسان و یا در حق نزدیكان انسان از ناحیه دیگرى است. مى توان این قانون كلى را برگشت عمل یا مكافات عمل و یا پژواك عمل نامید.
هر چه کنی به خود کنی
گر همه نیک و بد کنی

پژواک عمل در بیان اهل بیت علیهم السلام

مصادیقی از این پژواک عمل را در بیان اهل بیت علیهم السلام مرور می کنیم؛
حضرت على (علیه السلام) فرمود: احسن، یحسن الیك” (3); احسان كن كه به سوى تو احسان مى شود.
حضرت در جایی دیگر می فرمایند: همان طور كه رحم كنى، به تو رحم مى شود.(4) و نیز فرمودند: كسى كه رحم نكرده است, مورد رحم واقع نمى شود.(5) و نیز: رحم كردن بر ضعیفان, رحمت (خدا) را فرود مى آورد.(6)
امام صادق (علیه السلام) مى فرماید: عفو عن نسإ الناس, تعف نسائكم” (7); نسبت به ن مردم عفت پیشه كنید, تا نسبت به ن شما عفت پیشه شود.
هركه افتد نظرش در پى ناموس كسان
پى ناموس وى افتد نظر بوالهوسان

و هزاران هزار مصادیق دیگری که در روایات کاملا این بازتاب، پژواک و در بیان امروز ما قصاص عمل انسان ها به وضوح و زیبا بیان شده است. خلاصه اگر این قصاص ها نباشد، همه چیز به هم می ‎خورد و حیات از بین می ‎رود. برای همین است که گفته شده: فِی القِصاصِ حَیوةٌ.

چه راهی را انتخاب می کنید؟

این قصاص می تواند از طریق دیگری غیر از حوادث و بازتاب های منفی از اعمال شر و بد ما انجام شود، از راه استغفار. یادمان نرود که آنچه از گناهان را استغفار می کنیم ، در حقیقت خودمان را قصاص کرده ایم و آنچه را هم که استغفار نمی کنیم، همان می شود که خدا در قالب حوادثی که در زندگی برای ما پیش می‎آورد، قصاص می‎کند.
در حقیقت اغلب مشکلات این دنیا عقوبت قصاص اعمال خومان است، و این عقوبت و قصاص هم در جای خود لطف است، چون با تحمّل، از آن گناه پاک شده و راحت می شویم. منتها ما انسان ها گناهان خود را نمی بینیم که موجب شده اند ما به سفلای قصاص بیافتیم، درست مثل شاگردی که وقتی نمره ی قبولی را نمی آورد می گوید که معلم من را رد کرد، نمی گوید که من چقدر تنبلی و کاستی داشته ام که موجب رد شدنم شده است.

قطعاً چیزی در ما بوده که لازمه‎اش این بود که به این سفلی بیافتیم و بعد خدا و خوبان خدا را یاد کنیم و از آن بیرون بیاییم.

سخن آخر

ریشه بسیارى از مشكلات اخلاقى و اجتماعى های امروز, عدم اطلاع از برگشت عمل و عكس العمل كردار انسان ها است. اگر مردم بدانند كه عمل بد بالاخره دامن خود آن ها یا نزدیكان و یا بازماندگان آن ها را خواهد گرفت، دیگر گرد گناه نمى گردند. از این رو هر كس مى خواهد به ناموس اوبدى نرسد و یا اسرار او فاش نگردد, بایستى خود نیز به ناموس دیگران چشم بد نداشته باشد و در پى كشف اسرار دیگران نباشد.

---

پی نوشت:
1 – شرح غرر، ج 4، ص 622 و بحارالانوار، ج 74، ص ;412
2 – شرح غرر، ج 4، ص 623
3- بحارالانوار, ج 77, ص 388
4- شرح غرر, ج 4, ص 623
5- همان, ج 5, ص 245
6- همان, ج 4, ص 93
7- بحارالانوار، ج 78, ص 242

منابع:
سایت حوزه
کتاب باز، تاب عمل – نسخه متنی، نوشته على فرجى
مصباح الهدی، بیانات حاج اسماعیل دولابی